Bệnh tiểu đường xuất hiện cách đây hàng nghìn năm và khi chưa có thuốc Tây y thì những thảo dược thiên nhiên quanh ta như Khổ qua rừng, Dây thìa canh, Sinh địa, Hoài sơn, Thương truật… chính là cứu cánh cho người bệnh. Ngày nay các thuốc Tây y phát triển không ngừng nhưng các thầy thuốc vẫn không thể phủ nhận được vai trò tích cực của thảo dược tự nhiên trong điều trị tiểu đường.
Phân tích các vị dựợc liệu quý được sử dụng trong Đông y từ nghìn đời nay để điều trị chứng tiêu khát (bệnh đái tháo đường), TS. Lương y Nguyễn Hoàng, nguyên giảng viên trường Đại học Dược Hà Nội, chia thành ba nhóm, gồm nhóm kiện tỳ, bổ âm và chống oxy hóa.
– Nhóm kiện tỳ: gồm các vị Hoài sơn, Thương truật, Dây thìa canh, Khổ qua rừng. Theo Y học cổ truyền, chứng tỳ vị hư nhược là một trong những biểu hiện thường gặp ở người mắc bệnh tiểu đường, vì thế việc sử dụng những vị thuốc kiện tỳ sẽ giúp kiểm soát bệnh, giảm nhẹ các triệu chứng cũng như biến chứng của bệnh. Trong đó, Hoài sơn có tác dụng ích khí dưỡng âm, bổ tỳ phế thận, chủ trị các chứng tỳ phế hư nhược, trị chứng tiêu khát. Thương truật cũng là một vị thuốc ích khí kiện tỳ. Đặc biệt, Dây thìa canh với công dụng kiện tỳ lợi thủy, từ hàng nghìn năm nay đã được sử dụng tại Ấn độ để trị bệnh “nước tiểu ngọt như mật”. Khổ qua rừng cũng là một vị thảo dược quý, bên cạnh tác dụng thanh nhiệt tả hoả, giải độc, công năng kiện tỳ của khổ qua rừng thấy rõ ở việc thúc đẩy chuyển hoá của các hoạt chất giúp cơ thể ức chế sự chuyển hoá và hấp thu đường, giúp giảm chỉ số HbA1c và ổn định đường huyết ở người bệnh tiểu đường.
– Nhóm bổ âm: gồm Sinh địa, Khổ qua rừng. Để khắc phục hậu quả của tiểu đường, hay còn gọi là tiêu khát, phải dùng những vị thuốc bổ âm với tác dụng giúp hạ đường huyết. Theo Đông y, bệnh tiểu đường là do chân âm hao tổn – âm hư nên hỏa vượng; vì thế phải có âm để quân bình âm dương trong cơ thể. Sinh địa với công năng thanh nhiệt, lương huyết, dưỡng âm, rất thích hợp dùng để điều trị bệnh tiểu đường. Khổ qua rừng, bên cạnh công năng kiện tỳ như đã nói ở trên, còn có tác dụng bổ âm rất tốt. Khổ qua rừng cũng được chứng minh qua hàng trăm nghiên cứu trên thế giới về khả năng giúp giảm lượng đường trong máu, giảm lượng HbA1c và giúp ngăn ngừa các biến chứng tiểu đường, đặc biệt là biến chứng tim mạch và biến chứng thần kinh ngoại biên. Khổ qua rừng có chứa các hoạt chất với đặc tính ức chế sự thèm ăn – tương tự như tác dụng của insulin trong não.
– Nhóm chống oxy hóa: Có tảo Spirulina chứa nhiều loại nguyên tố vi lượng, khoáng chất. Sử dụng tảo Spirulina có thể cải thiện một cách hiệu quả chứng “tam đa nhất thiểu” (ăn nhiều, đái nhiều, gầy nhiều) của người bệnh tiểu đường, một tình trạng do dinh dưỡng bị mất đi quá nhiều gây nên. Tảo Spirulina còn giúp tăng cường dinh dưỡng đồng thời có thể hỗ trợ điều tiết sự trao đổi chất của cơ thể, tăng khả năng miễn dịch, hồi phục cho những người bị mắc bệnh tiểu đường. Tảo Spirulina có chứa chất chống oxy hóa tự nhiên Chlorophyll cao hơn so với các loại rau thông thường khác và các protein thực vật, vitamin nhóm B, kẽm,… đặc biệt hữu ích cho những người bệnh tiểu đường type 2 phụ thuộc insulin.
